“`html
İnsanlık: Nazik ve Kötü Olabilen İki Yüzlü
Ünlü yazar Leo Buscaglia’nın “Bir gülümsemenin, nazik bir sözün ya da küçük bir nazın gücünü asla küçümsememeliyiz” ifadesine değinen Prof. Dr. Tayfun Doğan, geçmişten günümüze insan ilişkilerinin hem mutluluk hem de ızdırap kaynağı olduğunu belirtti. İnsanlar arasında bencil ve sert davrananların yanı sıra başkalarına yardım etmeyi tercih edenlerin de mevcut olduğuna vurgu yaptı. Prof. Dr. Doğan, “Araştırmalar, 14-18 aylık bebeklerin tanımadıkları kişilere bile yardım etmeye meyilli olduklarını göstermektedir. Ayrıca, bu bebeklerin iyi ve kötü karakterleri ayırt edebildiği ve iyilikleri ödüllendirme eğiliminde olduğu keşfedilmiştir. Bu gibi çalışmalar, insanın doğuştan gelen ahlaki ve adalet anlayışına sahip olduğunu kanıtlar niteliktedir. Ne var ki, insanlar zaman zaman sevgi dolu ve nazik, bazen de zalim davranışlar sergileyebiliyor. Psikologlar, insanoğlunun her iki potansiyele sahip olduğunu ifade etmektedirler ve bu durum, içimizde barındırdığımız iyilik ya da kötülüğün hangi yönünü beslediğimize bağlı olarak şekillendiğini ortaya koyuyor. Şu meşhur hikâyeyi de hatırlarsınız; yaşlı bir Kızılderili torununa iki kurdun sürekli kavga ettiğini anlatınca, torunu “Hangisi kazanacak?” diye sordu. Yaşlı Kızılderili, “Hangisini beslersek o kazanacak” yanıtını verdi.
İyilik Davranışları Nelerdir?
Prof. Dr. Tayfun Doğan, içeriğinde iyilik barındıran davranışların prososyal davranışlar olarak adlandırıldığını ifade etti. “Prososyal davranışlar, özgecilik, yardımlaşma, nezaket ve sevgiyi kapsar. Bunlar içerisindeki cömertlik, merhamet ve hürmet gibi unsurlar, insanın toplumsal hayattaki yerini ve değerini pekiştirir” dedi.
Merhametin Artışı, Mutluluğu da Getiriyor
Prof. Dr. Doğan, merhametin sıkıntılı dönemlerde insanlara destek olmak ve acıların hafifletilmesi anlamına geldiğini belirtti. “Merhamet sadece bir duygu değil, aynı zamanda bir eylemi gerektiren bir davranış biçimidir. Başkalarının acısını anlamak, empati kurmak ve onlara yardımcı olmak bu eylemlerin ayrılmaz bir parçasıdır” dedi. Merhametin eksikliği ise genellikle duyarsızlık ve sert bir tavırla ilişkilendiriliyor. Prof. Dr. Doğan, yaptıkları araştırmalarda merhamet ile mutluluk arasında pozitif bir ilişki keşfettiklerini ve merhamet düzeyi artan bireylerin mutluluk seviyelerinin de yükseldiğini bildirdi.
Merhamet, Sorun Yaratır mı?
“Merhametten maraz doğar” gibi ifadelerin, iyilik yapmanın her zaman olumlu sonuçlar doğurmadığı, bazen de sorunlara yol açabileceğini ifade etmek için kullanıldığını belirten Prof. Dr. Doğan, “Bu sözler, bazı insanların iyilik yaptıklarında zarar gördüklerinden kaynaklanabilir. Ancak merhameti, başkalarının olumsuz davranışlarıyla ilişkilendirmek doğru değildir. Doğru olanı yapmak, merhametli olmanın özü olmalıdır” diye tamamladı.
İyilik Yaptıktan Sonra Zarafeti Unutmayın!
İyi olmanın her zaman bir erdem sayıldığını ve topluma katkılar sağladığını vurgulayan Prof. Dr. Tayfun Doğan, “Kötülüklerin kol gezdiği bir dünyada, iyilik yaparak duruş sergilemek asla basit bir tutum değildir. Dinleyici bireyen kişilere karşı yapılan iyilik, onların onurunu da koruyacak biçimde olmalıdır” dedi.
İyilik ve Genetik İlişkisi
İyilik yapmanın, kişinin psikolojik ve fiziksel sağlığı üzerinde önemli etkiler yarattığına dikkat çeken Doğan, “İyilik yapmak kalplerimizi ve ruhumuzu besler. İyilik yapanların, iyilik görenlerden daha mutlu olduğu ortaya konmuştur. Hatta geçmişte yaptığınız küçük bir iyiliği hatırlamak bile insanın ruh halini iyileştirir. Düzenli gönüllü çalışmalara katılan bireylerin, yaşlılık dönemlerinde sağlıklarının daha iyi olduğu gözlemlenmiştir” sözleriyle destekledi.
İyilik, Zihin ve Bedenimize Şifa Oluyor
Prof. Dr. Doğan, iyilik yapmanın beyin kimyasallarını olumlu yönde etkileyerek ruh halinde pozitif değişiklikler yarattığını belirtti. Oksitosin, serotonin ve dopamin gibi hormonların salınımının artması ile birlikte stres hormonunun azalacağını sözlerine ekledi. “Bu biyokimyasal değişiklikler, kişinin daha huzurlu ve mutlu bir hissetmesini destekler” dedi.
Özsaygıyı Artıran Eylemler
Başkalarına yardım etmenin hayatın anlamını artıran bir eylem olduğunu vurgulayan Prof. Dr. Doğan, “İyilik yapmak, kişinin özsaygısını pekiştirir. İnsan, başkalarına yardım ettiğinde, kendisine olan saygısı da artar ve bu durum mental sağlığı üzerinde olumlu bir etki yapar” şeklinde konuştu.
İyilik Toplum İçin de Geçerli
Prof. Dr. Doğan, iyiliğin toplumsal yaşamda da önemli bir rol oynadığını belirtti. “Nezaketin ve iyiliğin yaygın olduğu yerlerde genel yaşam kalitesi yüksektir. Bu durum, insanların kendilerini toplumlarına ait hissetmelerini ve sosyal etkileşimi artırmalarını sağlar” dedi.
İyiliğin Artması İçin Neler Yapılabilir?
Tüm bunların ışığında, iyilik ve merhametin artırılması için bilinçli adımlar atmamız gerektiğini kaydeden Prof. Dr. Doğan, “Çocukların aile içinde ve eğitim kurumlarında iyilik ve merhamet davranışlarını gözlemlemeleri sağlanmalıdır. İyiliği yaygınlaştırmak adına sosyal medya gibi platformları etkin şekilde kullanmalıyız” dedi.
“`
